تغییرات اثر رقابتی بوته بالشتکی Onobrychis cornuta در جهت‌های مختلف جغرافیایی و تحت تأثیر آتش‌سوزی‌ (مطالعه موردی پارک ملی گلستان)

عوامل زنده و غیر­زنده در ترکیب و ساختار جامعه گیاهی بسیار مؤثر می­باشند، از مهم­ترین عوامل زنده تسهیل و رقابت می­باشد که در حضور عوامل غیرزنده مانند آتش و جهت جغرافیایی تغییر پیدا می­کنند. این مطالعه به­منظور بررسی اثر جهت و آتش‌سوزی بر پوشش زیر گونه Onobrychis cornuta در علفزار­های کوهستانی انجام­شده است. برای این منظور در هر یک از جهت­های شمالی و جنوبی و نیز منطقه سوخته و شاهد تعداد 25 پایه اسپرس و 25 پایه بوته سوخته اسپرس انتخاب و برای مقایسه با فضای بیرون به همان تعداد در بیرون بوته به­صورت جفتی پلات (در مجموع 200 پلات) انتخاب شد. برای تعیین مهم­ترین عامل تأثیر‌گذار بر توزیع گونه­ها از مدل خطی ترکیبی عمومی و برای مقایسه میانگین­ها از آزمون تی غیرجفتی استفاده شد. بر اساس نتایج به­دست آمده برای پوشش بیرون بوته، جهت در مقدار پوشش کل گونه­ها (01/0; P<57/16F=) تأثیر بیش­تری داشت. در مورد گروه­های کارکردی نیز جهت مهم­ترین عامل برای گروه­های گندمیان چندساله و بوته­ای­ها بود. همچنین آتش­سوزی در پهن‌برگان یکساله، گیاهان بالشتکی و ژئوفیت­ها بیش­ترین تأثیر را داشت. اما برای پوشش زیر بوته، جهت دامنه و اثر متقابل جهت و آتش به­ترتیب بیش­ترین تأثیر را بر مقدار پوشش کل گونه­ها داشتند (05/0; P<76/4F=  و05/0; P<94/5F=) و در مورد گروه‌های کارکردی، جهت مهم­ترین عامل برای گروه­ گندمیان چندساله و آتش­ عامل اصلی پراکنش پهن­برگان یکساله و گیاهان بالشتکی، می­باشد.